«دوتا قرص بخور و صبح به من زنگ بزن» این جمله‌ای است که بعضی وقت‌ها از پزشکان خود شنیده‌ایم اما مرگ دردناک چندین ستاره مشهور در سال‌های اخیر نشان داد که این تجویز ساده باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

دکتر بروس گلدبرگر، مسئول مرکز پزشکی فورنسیک در دانشگاه فلوریدا می‌گوید:«ما شاهد افزایش واضح مرگ و میر ناشی از مصرف داروها در بین مردم هستیم. این مشکل کم کم دارد به اتفاقی عادی تبدیل می‌شود.»

هرساله شرکت‌های دارویی داروهای جدیدی را به پزشکان معرفی می‌کنند. این داروها به‌طور مجزا می‌توانند باعث بهبود بیماری‌ها شوند یا دردهای مختلف را تسکین دهند اما استفاده همزمان از همین داروهای مفید می‌تواند مضر و حتی مرگبار باشد. بنابراین اگر می‌خواهید از داروهای بدون نسخه استفاده کنید بد نیست به موارد زیر نگاهی داشته باشید.

?- به پزشک خود بگویید که چه داروهایی مصرف می‌کنید

این مسئله به پزشک شما کمک می‌کند تا دیدگاه بهتری نسبت به تاریخچه پزشکی شما پیدا کند. فایده این قضیه پرهیز پزشک از تجویز داروهایی است که ممکن است با داروهای دیگر تداخل اثر داشته باشند، بخصوص اگر شما همزمان توسط چند پزشک مختلف تحت درمان باشید.

دکتر وتسال تاکار استادیار دانشکده پزشکی بخش روانپزشکی دانشگاه نیویورک می‌گوید: «مردم باید بدانند هرچقدر برای درمان یک بیماری داروهای بیشتری دریافت کنند باید بیش از پیش تحت نظارت پزشکان معالج خود باشند.»

در این موارد هم برای شما و هم برای پزشکتان مهم است که درباره داروهای تجویز و مصرف شده اطلاعات مورد نیاز را تبادل کنید.

?- ‌برنامه مصرف داروها را بنویسید

در یک برگه تعداد و مقدار داروهای مصرفی خود در شبانه روز را بنویسید. سعی کنید همه چیز دقیقاَ مشخص باشد.

در این برگه عوارض جانبی معروف و روش نگهداری هر دارو را نیز از روی برگه مشخصات دارو یادداشت کنید. البته اغلب داروها را باید در محیط خشک و خنک و به دور از یخ زدگی نگهداری کنید. جالب اینکه بر خلاف تصور رایج حمام و آشپزخانه برای نگهداری داروها محیط مناسبی نیستند چراکه حرارت و رطوبت می‌تواند باعث تخریب داروها و کاهش تأثیر آنها شود.

?- پرهیز آگاهانه

می دانید چطور ممکن است آب گریپ فروت با آن‌همه خاصیت، برایتان مضر باشد؟ اگر آن‌را با یک داروی اشتباهی ترکیب کرده و مصرف کنید.

مصرف الکل و کافئین، برداشتن بارهای سنگین و سپس مصرف داروهای مسکن از قبیل استامینوفن و ایبوپروفن درصورت همزمانی با مصرف داروهای نادرست می‌توانند فعالیت‌هایی خطرناک تلقی شوند. حتماَ با پزشک خود روراست باشید و دستورات او را برای پرهیز از برخی غذاها، داروها و فعالیتهای خطرناک رعایت کنید.

?- داروهایتان را با کسی شریک نشوید

در مدرسه به ما آموزش داده‌اند که اموالتان را با دیگران تقسیم کنید، چون باعث دوستی و محبت می‌شود. اما وقتی پای دارو به میان می‌آید بهتر است به آموزشهای دوران مدرسه بی‌توجه باشیم!

دکتر دونا سیگر مدیر مرکز سم شناسی تنسی می‌گوید: «دو بیمار می‌توانند دقیقامقدار مساوی از یک دارو را مصرف کنند؛ یک نفر کمی خواب آلود می‌شود اما دومی به کما می‌رود. نحوه عملکرد دارو در بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

دارو برای هر فرد به‌طور اختصاصی تجویز می‌شود، بنابراین هرگز داروی خود را با کسی شریک نشوید و از داروی افراد دیگر استفاده نکنید چون ممکن است عوارض مرگباری داشته باشد. اگر هم چنین عوارضی بروز نکند مطمئنا تأثیر درمانی دارو به طرز چشمگیری کاهش خواهد داشت.»

?- ‌صبور باشید

داروهای مختلف از راههای متفاوتی در بدن تأثیر خود را اعمال می‌کنند. برخی از داروها بلافاصله بعد از مصرف جذب شده و خیلی سریع تأثیر خود را نشان می‌دهند؛اما تعداد دیگری از داروها دیرتر تأثیر می‌کنند و بیمار حتی دیرتر متوجه تأثیر دارو و بهبود بیماری خود می‌شود.

شاید خیلی از بیماران فکر کنند که بجای صبر کردن باید دوز دارو را بیشتر کنند تا دارو سریعتر اثر کند. بیمار باید بداند که برخی از داروها دیرتر اثر می‌کنند و باید حتما برای دریافت بهترین نتیجه درمانی کمی صبور باشد.

?- داروهای تاریخ مصرف گذشته را دور بریزید

هرگز داروهای تاریخ مصرف گذشته را در جعبه داروها نگه ندارید و به‌محض انقضای تاریخ مصرف دارو بدون تردید آن‌را دور بریزید. برخی از داروها بعد از گذشت تاریخ مصرف به دلیل واکنش‌های شیمیایی می‌توانند باعث مسموم شدن بیمار شوند.

?- داروها را در تاریکی مصرف نکنید

اگر نور محیط آنقدر کم است که نمی‌توانید برچسب روی دارو را بخوانید دارو را مصرف نکنید، بخصوص اگر همه داروها را در یک محل نگهداری می‌کنید. در چنین شرایطی احتمال اشتباه داروها با هم بسیار زیاد است. مثلا ممکن است به جای ? عدد استامینوفن ?عدد از داروی دیگری مصرف شود که عوارض خطرناکی را به دنبال خواهد داشت. پس هر زمان که خواستید دارویی را مصرف کنید دقیقامطمئن شوید که همان دارو را به دهان می‌برید.

?- قرص را نجوید، نشکنید و خرد نکنید

بزرگ بودن برخی از قرصها بیمار را به فکر شکستن یا خرد کردن قرص می‌اندازد تا مصرف آن راحت‌تر باشد اما همین کار باعث می‌شود تا بخشی از دارو سریعتر از بخش‌های دیگر جذب شود و طبعا تأثیر دارو دچار اختلال خواهد شد. حتی احتمال دارد وضعیتی شبیه اوردوز دارو ایجاد شود.

?-لیست داروهای خود را همراه داشته باشید

اگر داروهای زیادی مصرف می‌کنید فهرستی از نام و مقدار مصرف آنها را در جیب خود داشته باشید تا اگر احیانابیرون از منزل دچار یک وضعیت اورژانس شدید، بتوانید به تیم پزشکی درباره داروهایی که مصرف می‌کنید توضیح دهید. چنین فهرستی در ملاقات با پزشک هم مفید خواهد بود چون بدین ترتیب دیگر نام و دوز داروهای مصرفی را فراموش نخواهید کرد.

??- بیشتر، همیشه بهتر نیست

بعضی وقتها که به شدت بدحال هستید شاید استفاده از مقدار بیشتر دارو شما را وسوسه کند اما به یاد داشته باشید که این کار مفید نبوده و حتی در برخی موارد خطرناک خواهد بود. به این نکته مهم توجه داشته باشید که بسیاری از اوقات بدحالی و ضعف شما به دلیل استرس یا تغذیه نادرست است.

در چنین شرایطی شاید بهبود تغذیه و شرایط روحی و ذهنی مفیدتر از مصرف انواع و اقسام قرص و دارو باشد، بنابراین همواره در اولین گزینه به سراغ دارو نروید. اگر هم وضعیت بیماری شما به گونه‌ای است که باید از داروهای خاصی استفاده کنید بهترین کار مشورت با پزشک است. اما اگر امکان چنین مشورتی وجود ندارد و شما درباره دارو اطمینان دارید دوز دارو را بیشتر نکنید.